Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

terga verbĕre Tib

  • 1 seco

    secuī, sectum, āre (part. fut. sĕcātūrus)
    1)
    а) срезать, стричь (capillos M; unguem H); скашивать, снимать (с полей) ( pabulum Cs); распиливать ( marmora H); покрывать резьбой ( dona secto elephanto gravia V); раскалывать ( robur V); срубать
    2) оперировать ( aliquem C); ампутировать, отрезывать (alicui aliquid Quintus C)
    3) расцарапывать ( genas ungue H); сечь, бичевать ( aliquem flagellis H); избивать до крови, калечить ( terga verbĕre Tib); оскоплять ( sectus Gallus M); мучить, терзать (podagra aliquem secat Ctl, M)
    4) разрезывать, разделять ( gallīnam J)
    orbis sectus H — полушарие, полмира
    5)
    а) рассекать (porci ventrem Pt; mare puppe O; aethĕra pinnis V; pontum pectore V); проходить ( viam ad naves V)
    s. aliquam spem V — лелеять какую-л. надежду
    б) проводить, описывать ( arcum sub nubibus V)
    6) разделять, расчленять ( causas in plura genera C)
    7) улаживать, решать (lites H; res magnas H)

    Латинско-русский словарь > seco

  • 2 seco

    sĕco, cŭi, ctum ( part. fut. secaturus, Col. 5, 9, 2), 1, v. a. [root sak-, to cut; whence securis, sĕcula, serra (secra), segmen, sexus, saxum, etc.; cf. sīca, and Gr. keiô, keazô, schizô], to cut, cut off, cut up (class.; syn.: caedo, scindo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    leges duodecim tabularum, si plures forent, quibus rens esset judicatus, secare, si vellent, atque partiri corpus addicti sibi hominis permiserunt,

    Gell. 20, 1, 48 sq.; cf.:

    et judicatos in partes secari a creditoribus leges erant,

    Tert. Apol. 4:

    cape cultrum, seca Digitum vel aurem,

    Plaut. Merc. 2, 2, 38 sq.:

    omne animal secari ac dividi potest, nullum est eorum individuum,

    Cic. N. D. 3, 12, 29: pabulum secari non posse, be cut, mown, * Caes. B. G. 7, 14; so,

    sectae herbae,

    Hor. S. 2, 4, 67:

    gallinam,

    to cut to pieces, Juv. 5, 124:

    placenta,

    Mart. 3, 77, 3:

    alicui collum gladio suā dexterā,

    Q. Cic. Petit. Cons. 3, 10:

    palatum,

    to divide, Cels. 8, 1:

    tergora in frusta,

    Verg. A. 1, 212: dona auro gravia sectoque elephanto, i. e. of carved, wrought ivory (an imitation of the Homeric pristos elephas, Od. 18, 196), Verg. A. 3, 464:

    marmora,

    Hor. C. 2, 18, 17: sectis nitebat marmoribus, Luc. 10, 114; so absol.:

    nec ideo ferrum secandi vim non perdidit,

    Sen. Ben. 5, 5, 1:

    prave sectus unguis,

    Hor. Ep. 1, 104:

    secti lapides,

    Vulg. Exod. 20, 25. —
    B.
    In partic.
    1.
    Med. t. t., to cut surgically; to operate on; to cut off or out, amputate, excise, etc.:

    in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat, id uri secarique patimur,

    Cic. Phil. 8, 5, 15; cf.:

    saevitia secandi,

    Plin. 29, 1, 6, § 13; so,

    membra,

    id. 26, 11, 69, § 112:

    vomicam,

    Plaut. Pers. 2, 5, 13:

    varices Mario,

    Cic. Tusc. 2, 15, 35 (for which, exciditur, Cels. 7, 31); cf. of the same: C. Marius cum secaretur, ut supra dixi, principio vetuit se alligari;

    nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus,

    was cut, operated upon, Cic. Tusc. 2, 22, 53:

    servum,

    Just. Inst. 4, 3, 6.—
    2.
    To cut, castrate (very rare):

    puer avari sectus arte mangonis,

    Mart. 9, 7, 4; so,

    sectus Gallus (corresp. to eviratus),

    id. 5, 41, 3.—
    C.
    Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    1.
    To scratch, tear, wound, hurt, injure (cf. caedo, II.):

    ambo (postes) ab infimo tarmes secat,

    the worms are gnawing them, they are wormeaten, Plaut. Most. 3, 2, 140:

    luctantis acuto ne secer ungui,

    lest I should be torn, Hor. Ep. 1, 19, 47; cf.:

    rigido sectas invenit ungue genas,

    Ov. F. 6, 148:

    teneras plantas tibi (glacies),

    Verg. E. 10, 49:

    corpora vepres,

    id. G. 3, 444:

    crura (sentes),

    Ov. M. 1, 509:

    pete ferro Corpus et intorto verbere terga seca,

    cut, lacerate, Tib. 1, 9, 22; so,

    sectus flagellis,

    Hor. Epod. 4, 11:

    loris,

    Mart. 10, 5, 14 al.:

    si quem podagra secat,

    gnaws, torments, Cat. 71, 2;

    imitated by Martial: podagra cheragraque secatur Gaius,

    Mart. 9, 92, 9.—
    2.
    Like the Gr. temnein, and our to cut, i. e.,
    a.
    To divide, cleave, separate ( poet. and in post-Aug. prose):

    quos (populos) secans interluit Allia,

    Verg. A. 7, 717:

    medios Aethiopas (Nilus),

    Plin. 5, 9, 10, § 53:

    medios agros (Tiberis),

    Plin. Ep. 5, 6, 12:

    medium agmen (Turnus),

    Verg. A. 10, 440:

    agrum (limes),

    Plin. 18, 34, 77, § 331:

    caelum (zonae),

    Ov. M. 1, 46:

    sectus orbis,

    Hor. C. 3, 27, 75; cf.:

    in longas orbem qui secuere vias,

    Ov. Am. 2, 16, 16.—
    b.
    With the idea of motion, to cut through, i. e. to run, sail, fly, swim, go, etc., through:

    delphinum similes, qui per maria umida nando Carpathium Libycumque secant,

    cut through, cleave, Verg. A.5, 595:

    aequor,

    id. ib. 5, 218:

    pontum,

    id. ib. 9, 103:

    aequor Puppe,

    Ov. M. 11, 479:

    fretum puppe,

    id. ib. 7, 1; cf.:

    vada nota (amnis),

    id. ib. 1, 370:

    ales avis... geminis secat aëra pennis,

    Cic. Arat. 48:

    aethera pennis (avis),

    Verg. G. 1, 406; 1, 409:

    auras (cornus),

    id. A. 12, 268:

    ventos (Cyllenia proles),

    ib. ib. 4, 257:

    sub nubibus arcum (Iris),

    id. ib. 9, 15 et saep.— Secare viam (vias), the Gr. temnein hodon, to take one's way, to travel a road:

    ille viam secat ad naves,

    Verg. A. 6, 899:

    hinc velut diversae secari coeperunt viae,

    Quint. 3, 1, 14.—
    II.
    Trop. (acc. to I. C. 1. and 2.).
    * A.
    To cut up, lash in speaking, i.e. to censure, satirize:

    secuit Lucilius Urbem,

    Pers. 1, 114.—
    B.
    To divide (not freq. till after the Aug. per.):

    cum causas in plura genera secuerunt,

    Cic. de Or. 2, 27, 117:

    haec in plures partes,

    Quint. 8, 6, 13; cf.:

    scrupulose in partes sectā divisionis diligentiā,

    id. 4, 5, 6:

    quae natura singularia sunt secant (corresp. to divido),

    id. 4, 5, 25:

    sectae ad tenuitatem suam vires (just before: distinguendo. dividendo),

    id. 12, 2, 13.—Hence, in Hor., like dirimo (II.), of disputes, to cut off, i.e. to decide them:

    quo multae magnaeque secantur judice lites,

    Hor. Ep. 1, 16, 42: magnas res, to cure (as it were, by a light operation), id. S. 1, 10, 15.—And once in Verg.: secare spem (the figure borrowed from the phrases secare mare, auras, viam): quae cuique est fortuna hodie, quam quisque secat spem, whatever hope each follows, i. e. indulges in, entertains, Verg. A. 10, 107 (secat, sequitur, tenet, habet;

    ut: Ille viam secat ad naves,

    id. ib. 6, 899: unde et sectas dicimus, habitus animorum et instituta philosophiae circa disciplinam, Serv.).

    Lewis & Short latin dictionary > seco

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»